1.Forma prawna i nazwa stowarzyszenia

Lokalna Grupa Działania „Zakole Dolnej Wisły” to trójsektorowe partnerstwo działające
w formie stowarzyszenia specjalnego posiadającego osobowość prawną. Powołane zostało podczas zebrania założycielskiego w dniu 16.02.2006 roku w Watorowie k. Kijewa Królewskiego. W Krajowym Rejestrze Sądowym Stowarzyszenie zostało zarejestrowane
w dniu 26.05.2006 pod numerem 0000257579.

Stowarzyszenie posiada osobowość prawną i działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o Stowarzyszeniach (tj. Dz. U. z 2001r. Nr.79, poz.855 z późn. zm.), ustawy z 7 marca 2007r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz. U. z 2013 r., poz. 173z późn. zm.) wraz z późniejszymi ustawami zmieniającymi, Ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności (Dz.U. z 2015 r., poz. 378) oraz Statutu.

Celem działania LGD jest realizacja lokalnej strategii rozwoju. Członkami stowarzyszenia są zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne. Zarząd pełni funkcje zarządcze, natomiast Rada pełni funkcje decyzyjne. Do wyłącznej kompetencji Rady należy wybór operacji realizowanych w ramach LSR.

Nadzór nad Stowarzyszeniem sprawuje Marszałek Województwa Kujawsko- Pomorskiego.

2.Obszar

Obszar LGD „Zakole Dolnej Wisły” obejmuje 4 gminy wiejskie terytorialnie przynależące do województwa kujawsko-pomorskiego, w tym 2 przynależące administracyjnie do powiatu chełmińskiego – Kijewo Królewskie i Unisław oraz jedną przynależącą
do powiatu bydgoskiego – Dąbrowa Chełmińska oraz jedną przynależącą do powiatu toruńskiego – Zławieś Wielka.

Wszystkie gminy zgodnie z uchwałami Rad Gmin są członkami LGD oraz przystąpiły do tworzenia Lokalnej Strategii Rozwoju „Zakola Dolnej Wisły” na lata 2016-2023

Obszar LGD obejmuje najbardziej wysunięty na zachód, prawobrzeżny odcinek Doliny Wisły rozciągniętej między Bydgoszczą
a Chełmnem i Toruniem. Łącznikiem obszaru jest Dolina rzeki Wisły.  Całość obszaru należy do krainy geograficzno-historycznej, leżącej pomiędzy Drwęcą a dolną Wisłą – Ziemia Chełmińska.  Łączna powierzchnia obszaru wynosi 448 km².

3.1 Opis sposobu powstawania i doświadczenie LGD

Lokalna Grupa Działania „Zakole Dolnej Wisły” jako partnerstwo czterech gmin wiejskich (Dąbrowa Chełmińska, Kijewo Królewskie, Unisław
i Zławieś Wielka) kontynuuje działaność
na rzecz rozwoju obszaru swoich gmin realizowaną w okresie programowania 2007-2013. Realizacja umowy o warunkach i sposobie realizacji LSR w okresie programowania 2007-2013 nie dotyczyła Gminy Zławieś Wielka, która w 2015 r. formalnie przystąpiła do LGD „Zakole Dolnej Wisły”
w miejsce występującej Gminy Pruszcz.

Partnerstwo funkcjonujące już poprzednim okresie programowania zawiązano podczas zebrania założycielskiego w dniu 16.02.2006 roku
w Watorowie k. Kijewa Królewskiego.

Pierwsze spotkanie podmiotów zainteresowanych współpracą partnerską zostało zorganizowane 17 stycznia 2006 r. w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Kijewie Królewskim. Przybyły na nie 44 osoby z terenu 4 gmin. Całość działań stojących przed partnerami LGD nakreślił animator grup leaderskich z Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Przysieku. W ramach warsztatów strategicznych przeprowadzono 6 spotkań warsztatowych, w których uczestniczyli członkowie partnerstwa i 8 spotkań roboczych koordynatorów z poszczególnych gmin.

Od początku istnienia grupa inicjatywna działała prężnie na polu promocji produktów tradycyjnych, uczestnicząc m.in. w takich wydarzeniach jak seminarium  
„Z ekologią na co dzień” w dniu 7 kwietnia 2006 r. w siedzibie Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Przysieku. Wspólna praca przy organizacji inicjatyw lokalnych zacieśniała więzy współpracy, które procentowały coraz większym zainteresowaniem partnerów wszystkich sektorów udziałem w pracach stowarzyszenia. Kolejnym wspólnym przedsięwzięciem była organizacja rowerowego Rajdu Zakolem Dolnej Wisły. Na patrona przedsięwzięcia został zaproszony Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski. W organizacji imprezy pomogło wsparcie finansowe udzielone w formie grantu przez Fundację Fundusz Współpracy oraz wsparcie licznych lokalnych sponsorów. LGD „Zakole Dolnej Wisły” była również współorganizatorem konferencji poświęconej zagadnieniom rozwoju wsi ze szczególnym uwzględnieniem programu Leader +. W konferencji uczestniczył wiceminister Jan Krzysztof Ardanowski oraz kilkunastu ekspertów ds. rozwoju wsi m.in. z Torunia, Bydgoszczy i Koszalina. Wszystkie wystąpienia zostały zaadresowane do około 100 zaproszonych przedstawicieli Lokalnych Grup Działania z województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz partnerów zrzeszonych w LGD „Zakolu Dolnej Wisły”.

W sierpniu 2006 roku LGD została zaproszona do współpracy przy organizacji Festiwalu Smaku w Grucznie, gdzie promowała inicjatywę współpracy partnerskiej oraz dziedzictwo kulturowe regionu. Natomiast we wrześniu 2006 roku LGD wzięła udział w konkursie organizowanym przez ODR dla kujawsko-pomorskich LGD na najciekawsze stoisko z produktem lokalnym i zajęła II miejsce. Dzięki działaniom promocyjnym LGD „Zakole Dolnej Wisły” stało się znane w całym województwie, pozyskało wielu nowych członków i partnerów, którzy zaangażowali się w organizację stoisk z lokalnym produktem i rękodziełem. Aktywne działania LGD możliwe były dzięki wsparciu ze strony samorządu lokalnego, przedsiębiorców i lokalnych liderów.

Od 1 stycznia 2007 do 14 kwietnia 2008 roku Lokalna Grupa Działania zrealizowała projekt: „Wykorzystanie dziedzictwa kulturalno-przyrodniczego obszaru „Zakola Dolnej Wisły” współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Orientacji. Projekt wdrażany był przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa – FAPA w ramach Działania 2.7 „Pilotażowy Program LEADER +” Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”. Całkowita wartość projektu wyniosła około 464.000 zł.

W ramach projektu w 2007 r. zrealizowano następujące podprojekty:

1. Ożywienie świetlic wiejskich jako centrów kulturalnych wsi.
2. Agroturystyka jako możliwość rozwoju gospodarstwa wielofunkcyjnego – wyjazdy studyjne, seminaria.
3. Uprawa roślin energetycznych – seminaria promujące alternatywne i ekologiczne źródła energii wśród rolników i innych mieszkańców LGD
4. Wydanie kalendarza imprez kulturalno-sportowych z terenu działania LGD ZDW
5. Cykl biesiad międzygminnych.
6. Przeprowadzenie szkoleń z zakresu metod uprawy, przetwórstwa i sprzedaży produktów lokalnych.
7. Tradycyjne uprawy w rejonie zakola Dolnej Wisły zachowanie tradycji
   i wykorzystywanie w celu pozyskiwania dodatkowych źródeł dochodu mieszkańców wsi
8. Przeprowadzenie inwentaryzacji zasobów dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego
   oraz historycznego i dokonanie ich waloryzacji pod kątem rozwoju turystyki
9. Opracowanie i wydanie przewodnika, mapy i strony internetowej promującego atrakcje obszaru LGD ZDW
10. Konkurs produktów lokalnych i tradycyjnych

Sukces LGD w II schemacie Pilotażowego Programu Leader+ w listopadzie 2006 roku był silnym impulsem do dalszych działań na rzecz budowania partnerstwa i realizacji przedsięwzięć zaplanowanych w ramach strategii. Dzięki realizacji wielu zadań zawartych
w strategii LGD „Zakole Dolnej Wisły” zyskała wiarygodność wśród mieszkańców.

W dniu 17 lipca 2008 roku Stowarzyszenie dokonało zmian statutowych dostosowujących LGD do nowych funkcji i zadań związanych z wdrażaniem LSR na lata 2009-2015.

W okresie wdrażania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 następował rozwój partnerstwa, integracji i aktywizacja społeczności zamieszkującej obszar LGD.

Prócz działań  związanych z redystrybucją środków unijnych na poziomie lokalnym realizowano wiele działań mających na celu profesjonalizację LGD jako ośrodka głównej aktywności na obszarach wiejskich. W Biurze LGD przez cały okres wsparcia świadczono doradztwo zarówno
na etapie wnioskowania o pomoc, jak i rozliczania zrealizowanych operacji.

Ważnym elementem działalności Lokalnej Grupy Działania „Zakole Dolnej Wisły” było rozpowszechnianie informacji  na temat działalności stowarzyszenia, zakresie wsparcia udzielanego w ramach środków unijnych, a także promocja walorów przyrodniczo - kulturowych obszaru. W ramach działania „Funkcjonownie lokalnej grupy działania nabywanie umiejętności i aktywizacja” zrealizowano szereg materiałów informacyjno-promocyjnych, które przyczyniły się do podniesienia świadomości mieszkańców w zakresie realizacji działań PROW 2007-2013 oraz wypromowania obszaru jako miejsca o wyjątkowych walorach dziedzictwa kulturowo – przyrodniczego. Ponadto LGD stanowiło dla mieszkańców platformę integracji i aktywizacji poprzez organizację szeregu imprez i działań animacyjnych bowiem  integracja i poczucie tożsamości mieszkańców pozwala na uwolnienie zbiorowej energii ludzi w kierunku realizacji działań społecznych. Do takich działań należały m.in. : Jarmark w Zakolu Dolnej Wisły ( 5 edycji), konkursy na markę lokalną ( 5 edycji) , Biesiad Królewska w Kiełpiu, imprezy integracyjne, rajdy nordic walking oraz konkursy plastyczne dla dzieci.

Rozpowszechnianie wiedzy i umiejętności w zakresie zasad aplikowanie i rozliczania środków ramach PROW 2007-2013, a także realizacji działań związanych z wdrażaniem lokalnej strategii rozwoju stanowiły również ważny element działalności stowarzyszenia. W ramach zadanie organizowano szkolenia w zakresie zasad przyznania pomocy i wypełniania wniosku o przyznanie pomocy, a także realizacji operacji, w celu poprawy jakości składanych wniosków za pośrednictwem LGD. W efekcie w ramach wdrażania lokalnej strategii rozwoju do biura wpłynęło łącznie 100 wniosków, z których 55 zostało pomyślnie zrealizowanych i rozliczonych.  

Do działań szkoleniowych należały również wizyty studyjne oraz udział w Forum Turystyki Wiejskiej, dzięki którym uczestnicy mieli okazję zapoznać się z dobrymi praktykami w zakresie wdrażania środków unijnych nie tylko w Polsce, ale również za granicą. Łącznie zorganizowano 
7 zadań o charakterze szkoleniowym.

Przedstawiciele LGD Zakole Dolnej Wisły wzięli udział w 4 wizytach studyjnych obejmujących tematykę wdrażania środków unijnych w ramach podejścia LEADER
na terenie Francji, Hiszpanii i Portugalii, a także Warmii i Mazur. Wymiana doświadczeń stanowi istotny element działalności stowarzyszenia, gdyż  poznawanie dobrych praktyk  wpływa na rozwój powstawanie innowacyjnych pomysłów w zakresie aktywizacji mieszkańców obszarów wiejskich.

Lokalna Grupa Działania „Zakole Dolnej Wisły” w ramach PROW 2007-2013 zrealizowała 2 projekty współpracy. Pierwszy z nich polegał na opracowaniu wspólnej ze wszystkimi lokalnymi grupami działania w województwie kujawsko-pomorskim publikacji promującej turystyczne
i kulturowe atrakcje na obszarach objętych lokalnymi strategiami rozwoju. Drugi projekt współpracy w partnerstwie z Fundacją „Ziemia Gotyku” LGD ukierunkowany był na promocję dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego, produktów lokalnych, obiektów turystyki wiejskiej oraz imprez cyklicznych obszaru obu partnerów pod wdzięczną nazwą Szlak Tradycji i Smaku. Szlak funkcjonuje po dziś dzień przyciągając ofertą turystów poszukujących ciekawych miejsc, produktów lokalnych, atrakcji i noclegów na obszarze 9 gmin: Pruszcz, Kijewo Królewskie, Unisław, Dąbrowa Chełmińska, Papowo Biskupie, Chełmża, Łubianka, Łysomice i Zławieś Wielka.

Wdrażanie działań w ramach strategii na lata 2009-2019 było na bieżąco monitorowane oraz oceniane w ramach dwóch badań ewaluacyjnych, które pozwoliły ocenić  stan zaawansowania poszczególnych działań oraz określić poziom osiągniętych wskaźników. Pierwsza ewaluacja stanowiła średniookresową ocena stanu wdrażania LSR w wymiarze rzeczowym i finansowym, dzięki wdrożeniu sugerowanych w niej zmian możliwa była poprawa efektywności wdrażania strategii. Zrealizowano również ewaluację ex post, która stanowiła końcową ocenę wdrażania strategii.

Wraz z końcem realizacji poprzedniej strategii Gmina Pruszcz podjęła decyzję
o wystąpieniu z partnerstwa, tym samym rozpoczęto dyskusje na temat rozszerzenia obszaru Zakola o Gminę Zławieś Wielka, która cechuje się wyjątkową spójnością zarówno terytorialną, jak i społeczną z pozostałymi Gminami wchodzącymi w skład stowarzyszenia.

W 2014 roku Rada Gminy Zławieś Wielka podjęła uchwałę intencyjną o przystąpieniu
do partnerstwa, po czym rozpoczęto intensywne działania w kierunku asymilacji mieszkańców
z obszarem pozostałych gmin Zakola. Już w kwietniu 2014 roku wspólnie z przedstawicielami sektora publicznego i pozarządowego Gminy Zławieś Wielka zorganizowano Konferencję zatytułowaną „Zintegrowany produkt turystyczno-kulinarny Szlaku Tradycji i Smaku”, jaka odbyła się w Złejwsi Małej. Mieszkańcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych, grup nieformalnych oraz sektora publicznego  obszaru Gminy Zławieś Wielka czynnie uczestniczyli również w wydarzeniach promocyjnych organizowanych przez LGD „Zakole Dolnej Wisły” np. zawody sportowe reprezentacji Gmin, Jarmark w Zakolu Dolnej Wisły.

Podczas Konferencji podsumowującej PROW 2007-2013 zatytułowanej „Efekt LEADER-a, czyli jak PROW 2007-2013  zmienił Zakole Dolnej Wisły”, jaka odbyła się w kwietniu 2015 r.  nastąpiło oficjalne pożegnanie Gminy Pruszcz oraz powitanie nowej partnerskiej Gminy Zławieś Wielka.

W okres programowania 2014-2020 Lokalna Grupa Działania „Zakole Dolnej Wisły” wkracza jako doświadczony podmiot, silnie ukorzeniony w środowisku lokalnym. Stowarzyszenia przejawia się w doświadczeniu osób zaangażowanych w jego działalność, w tym kadr. LGD zatrudnia 2 pracowników biura na pełen etat oraz 4 koordynatorów gminnych. Kierownik biura posiada 6-letnie,
a pracownik biura 2-letnie doświadczenie w obsłudze biura oraz wdrażaniu programu LEADER. Zarówno koordynatorzy gminni, jak i pracownicy biura dobrze znają środowisko lokalne, na co dzień współpracują przedstawicielami wszystkich sektorów. Obszar nowoprzyjętej Gminy Zławieś Wielka jest sukcesywnie asymilowany z pozostałymi Gminami od 2014 roku poprzez organizację wspólnych działań takich jak : konferencje, szkolenia i konkursy.

Operacje realizowane przez LGD Zakole Dolnej Wisły oraz Beneficjentów działań
w ramach wdrażania Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2009-2015 wpłynęły na  rozwój regionu
i obszarów wiejskich, a to głównie za sprawą metody podejścia Leader, integrującej w sobie potencjał trzech sektorów – społecznego, gospodarczego i publicznego. Także zintegrowane podejście do rozwoju obszaru, dążące do efektywnego wykorzystania zasobów ludzkich, kulturowych, przyrodniczych, gospodarczych dało zupełnie nową jakość w rozwoju wsi. Cele określone w LSR ukierunkowane były na konkretne oddziaływanie wpływające na rozwój obszaru LSR i jego mieszkańców:

Cele ogólne, szczegółowe i przedsięwzięcia zrealizowane w ramach LSR na lata 2009-2015

1. Podniesienie atrakcyjności turystycznej w oparciu o dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe Zakola Dolnej Wisły
   1. Stworzenie warunków do rozwoju bogatej i atrakcyjnej oferty turystycznej

Przedsięwzięcie I  - Nowoczesna infrastruktura turystyczna i estetyka wsi

1. Ochrona i promocja dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego

Przedsięwzięcie II - Edukacja i promocja dziedzictwa Zakola Dolnej Wisły

2. Integracja i aktywizacja społeczności lokalnych
   1. Rozwój tożsamości społeczno-kulturowej mieszkańców wsi

Przedsięwzięcie III - Animacja kulturalna i społeczna mieszkańców Zakola Dolnej Wisły

1. Tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb społecznych, kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych

Przedsięwzięcie IV - Nowoczesna infrastruktura społeczna, kulturowa, sportowa
i rekreacyjna

1. Wspieranie rozwoju gospodarczego obszaru LGD

Przedsięwzięcie VI - Obszar LGD sprzyjający przedsiębiorczości

3. Rozwój oraz wypromowa-nie produktów lokalnych i tradycyjnych Zakola Dolnej Wisły
   1. Promocja, wsparcie produkcji i przetwórstwa produktów opartych na lokalnych zasobach
       i tradycji

Przedsięwzięcie V - Droga tradycji i smaku Zakola Dolnej Wisły

Dzięki dotychczasowemu doświadczeniu oraz potencjałowi obszaru, jaki wzrósł dzięki działaniom realizowanym przez LGD i Beneficjentów kolejne lata pracy nad poprawą warunków życia mieszkańców Zakola Dolnej Wisły będą obejmowały zagadnienia komplementarne do warunków stworzonych w poprzedniej perspektywie finansowania unijnego w ramach PROW 2007-2013. Ważnym elementem tych działań będzie skupienie się na problemach społecznych wskazanych przez mieszkańców w procesie konsultacji takich jak m.in.: bezrobocie, niski poziom przedsiębiorczości, czy przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu grup defaworyzowanych.

3.2. Reprezentatywność LGD

Charakter LGD „Zakole Dolnej Wisły” określają członkowie Stowarzyszenia, zarówno osoby prawne jak i osoby fizyczne, będące reprezentantami różnych środowisk i sektorów.

W ramach realizacji LSR na lata 2016-2023  LGD „Zakole” zintensyfikuje działania
w kierunku poprawy wielowymiarowej jakości życia mieszkańców na obszarze. Działania te będą odzwierciedleniem potrzeb mieszkańców wyrażonych w konsultacjach społecznych
i opisanych w diagnozie – poprawa zatrudnienia i tworzenia miejsc pracy, przeciwdziałanie ubóstwu
i wykluczeniu społecznemu, rewitalizacja fizyczna, gospodarcza, i społeczna społeczności wiejskich. Grupy defaworyzowane określone na podstawie badań, w tym analizy SWOT,  zostaną objęte pomocą w ramach instrumentu RLKS ze szczególnym naciskiem na aktywizację społeczno-zatrudnieniową. Do grup tych należą:

• kobiety
• osoby młode do 40 r. ż.
• osoby w wieku powyżej 50 r.ż.
• osoby niepracujące (osoby nieaktywne zawodowo oraz osoby zarejestrowane w PUP)
• osoby niepełnosprawne (osoby z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności)
• osoby korzystające ze świadczeń pomocy społecznej

Wdrażając działania ukierunkowane na poprawę sytuacji w zakresie wykluczenia społecznego LGD będzie kładło nacisk na odpowiednie formy komunikacji z mieszkańcami, tak aby dopasować je do warunków panujących w środowisku lokalnym.